лёд пайшоў

поезд пошёл — поезд пайшоў

лёд пошёл — лёд пайшоў

пароход пошёл — параход пайшоў (паплыў)

пойдут спорить — конца не видно — пачнуць (возьмуцца) спрачацца — канца не відаць

и пошёл, и пошёл бранить — і давай, і давай (і пачаў, і пачаў) лаяць

пошла писать губерния — пайшла пісаць губерня

коли на то пошло — калі на тое пайшло

пошло к тому — пайшло на тое

пошёл! (в знач.: «трогай») — паганяй!, гайда!

кто пошёл в театр., кто в кино — хто пайшоў у тэатр, хто ў кіно

кто что любит — хто што любіць

если кто придёт, скажи, что я пошёл на работу — калі хто прыйдзе, скажы, што я пайшоў на работу

кому послать пригласительные билеты? — каму паслаць запрашальныя білеты?

за кем вы стоите? — за кім вы стаіце?

кем сделана эта работа? — кім зроблена гэта работа?

кто бы ни… — хто б ні…

мало ли кто — (ці) мала хто

кто в лес, кто по дрова — хто у лес, а хто па дровы, хто ў боб, хто ў гарох

кто кого — хто каго

кто куда — хто куды

кто-кто, а… — хто-хто, а…

пошёл бы — пайшоў бы

пошла бы — пайшла б

что изволишь, всё сделаю — што хочаш, усё зраблю

я сделал так, как изволили приказать уст. — я зрабіў так, як вы мелі ласку загадаць

он даже не изволил встать — ён нават не зрабіў ласку ўстаць

где это ты изволил пропадать? — дзе гэта ты прападаў?

позвал, а сам ушёл, теперь изволь его дожидаться — паклікаў, а сам пайшоў, цяпер чакай яго, зрабі ласку

изволь(те) —

а) (при выражении согласия) калі ласка

извольте, ещё останусь на часок — калі ласка, яшчэ застануся на гадзінку

б) (при выражении приказания) зрабіце ласку, будзь(це) ласкавы

извольте выйти — зрабіце ласку (будзьце ласкавы) выйсці

чего изволите? — што загадаеце? чаго вашай ласцы?

пошёл со станции обочиной дороги — пайшоў са станцыі абочынай дарогі

обочиной леса — ускрай лесу

на обочине дороги — на абочыне дарогі

плыть по морю — плыць па моры

идти по дороге — ісці па дарозе

лазить по горам — лазіць па гарах

книги разложены по всему столу — кнігі разложаны па ўсім стале

по гладкому дну — па гладкім дне

по голому телу — па голым целе

ударить по спине — ударыць па спіне

идти по самому берегу — ісці ўздоўж (каля) самага берага

идти по улице — ісці па вуліцы (вуліцай)

дорога пролегала по болоту — дарога ішла балотам (па балоце)

по Северному Кавказу — па Паўночным Каўказе

ходить по комнате — хадзіць па пакоі

летать по воздуху — лятаць па паветры

приказ по второму полку — загад па другім палку

тепло расходится по всему организму — цяпло разыходзіцца па ўсім арганізме

рассадить всех по местам — рассадзіць усіх па месцах

идти по следу зверя — ісці па следу звера

плыть по течению — плыць па цячэнню

идти по солнцу — ісці па сонцу

по следам противника — па слядах праціўніка

корабль шёл по ветру — карабель ішоў з ветрам

по направлению к городу — у кірунку (напрамку) да горада

по всем направлениям — ва ўсіх кірунках (напрамках)

работать по профсоюзной линии — працаваць па прафсаюзнай лініі

кампания по выборам в Верховный Совет Беларуси — кампанія па выбарах у Вярхоўны Савет Беларусі

дебаты по законопроекту — дэбаты па законапраекту

комиссия по составлению резолюции — камісія па складанню рэзалюцыі

кружок по изучению истории партии — гурток па вывучэнню гісторыі партыі

мероприятия по повышению урожайности — мерапрыёмствы па павышэнню ўраджайнасці

речь по аграрному вопросу — прамова па аграрнаму пытанню

он врач по профессии — ён урач па прафесіі

соревнования по футболу, по лыжам, по шахматам — спаборніцтвы па футболу, па лыжах, па шахматах

по расписанию — па раскладу

по приказу командира — па загаду камандзіра

работать по плану — працаваць па плану

начинать работу по гудку — пачынаць працу па гудку

это нам принадлежит по праву — гэта нам належыць па праву

по выбору — па выбару

по желанию — па жаданню

узнать по голосу, по глазам — пазнаць па голасе (па голасу), па вачах

вызывать по фамилии — выклікаць па прозвішчу

по правилам игры — па правілах гульні

по сообщениям газет — паводле паведамленняў газет

по моему мнению — на маю думку, на мой погляд

по его зову все явились — па яго закліку (на яго заклік) усе з'явіліся

ехать пароходом и по железной дороге — ехаць параходам і па чыгунцы (і чыгункай)

послать по почте — паслаць па пошце (поштай)

сообщить по телеграфу — паведаміць па тэлеграфу (па тэлеграфе, тэлеграфам)

говорить по телефону — гаварыць па тэлефоне

сделать что-либо по ошибке — зрабіць што-небудзь па памылцы

по знакомству — па знаёмству

не явиться на работу по болезни — не з'явіцца на працу па хваробе (з прычыны хваробы)

по разным причинам — па розных прычынах

старший по возрасту — старэйшы па ўзросту

ранний по времени — ранні па часу

добрый по характеру — добры па характару (характарам)

узнать по глазам — пазнаць па вачах

товарищ по университету — таварыш па універсітэту

брат по отцу — брат па бацьку

родственники по жёнам — сваякі па жонках

заниматься по часу в день — займацца па гадзіне ў дзень

по году не писал писем — па году не пісаў пісем

по выходным дням — у выхадныя дні (выхаднымі днямі)

по праздникам — у святы (святамі)

по утрам — раніцамі

я не видел его по целым неделям — я не бачыў яго цэлымі тыднямі

собираться по четвергам — збірацца па чацвяргах (чацвяргамі)

по весне — вясной, увесну

по осени — увосень, восенню

по рублю штука — па рублю штука

дать детям по яблоку — даць дзецям па яблыку

по разу — па разу

стрелять по противнику — страляць па праціўніку (у праціўніка)

стрелять по окопу, по блиндажам — страляць па акопе, па бліндажах

стучать по столу — стукаць па стале

плакать по мужу — плакаць па мужу

скучать по детям — сумаваць па дзецях (аб дзецях)

войти в воду по пояс — увайсці ў ваду па пояс

по сей день — па гэты дзень (да гэтага дня)

по сие время — да гэтага часу

по сегодня — да сённяшняга дня

он пошёл по воду — ён пайшоў па ваду

идти в лес по ягоды — ісці ў лес у ягады

по истечении срока — па сканчэнні тэрміну (пасля заканчэння тэрміну)

по одному человеку в ряд — па адным чалавеку ў рад

по два человека — па два чалавекі

по три рубля — па тры рублі

по четыре километра в час — па чатыры кіламетры ў гадзіну

по пяти, по семи, по десяти — па пяць, па сем, па дзесяць

по двадцати, по сорока, по пятидесяти, по сто — па дваццаць, па сорак, па пяцьдзесят, па сто

по пятисот, по семисот, по девятисот — па пяцьсот, па семсот, па дзевяцьсот

по двое, по трое — па двое, па трое

по полтора, по полторы — па паўтара, па паўтары

колесо повертелось и остановилось — кола пакруцілася і спынілася

он пришёл, повертелся и ушёл — ён прыйшоў, пакруціўся і пайшоў

покуда погожу — пакуль што пачакаю

покуда собирались, пошёл дождь — пакуль збіраліся, пайшоў дождж

он поднялся и последовал за ним — ён устаў і пайшоў (следам, услед) за ім

гости последовали за хозяином — госці пайшлі (следам, услед) за гаспадаром

последовать совету товарища — зрабіць так, як раіць (раіў) таварыш, паслухацца парады таварыша

он засмеялся, и все последовали ему — ён засмяяўся, і ўсе засмяяліся (следам, услед) за ім

последовать его примеру — узяць прыклад з яго (пераняць яго прыклад)

за молнией последовал удар грома — услед за маланкай пачуўся ўдар грому

за дождём последовало похолодание — (следам, услед) за дажджом настала (надышло) пахаладанне

последовало соответствующее решение — выйшла (з'явілася) адпаведнае рашэнне

ответа на телеграмму не последовало — адказу на тэлеграму не было

смерть последовала от удара — смерць сталася ад удару

он быстро пошёл прочь от меня — ён шпарка пайшоў прэч ад мяне

прочь с дороги! — прэч з дарогі!

прочь отсюда! — прэч (вон) адгэтуль!, прэч (далоў) з маіх вачэй!

руки прочь! — рукі прэч!

не прочь в знач. сказ. — не супраць, не ад таго, каб…

он не прочь отдохнуть — ён не супраць (не ад таго, каб) адпачыць

пошёл на рыбалку — пайшоў на рыбу (на рыбалку)

у себя — у сябе

вне себя — не помнячы сябе

каков он из себя — які ён з выгляду (сабой, сабою)

к себе —

а) к сабе

дверь открывается к себе — дзверы адчыняюцца к сабе

б) да сябе

директор ушёл к себе — дырэктар пайшоў да сябе

от себя — ад сябе

по себе —

а) па сабе

он выбрал работу не по себе — ён выбраў працу не па сабе

б) пасля сябе

они оставили по себе добрую память — яны пакінулі пасля сябе добрую памяць

сам по себе — сам па сабе

про себя — сам сабе

читать про себя — чытаць сам сабе

думать про себя — думаць сам сабе

не по себе — нядобра

себе на уме — скрытны, хітраваты, хітры, хітрун

само собой — само сабой

прийти в себя —

а) (после обморока) ачуцца

б) (опомниться) апомніцца, апамятацца

вести за собой — весці за сабой

ушёл, не сказавшись — пайшоў, не сказаўшы

сказаться больным — назвацца (аб'явіць сябе) хворым

ушёл не спросясь — пайшоў не спытаўшыся